BOL U LEĐIMA KAO BOLEST SAVREMENOG ČOVEKA

Bol u donjem delu leđa čine najveći deo populacije među ljudima podjednako kako osobe ženskog tako i osobe muškog roda.Bolovi koje pacijenti opisuju mogu po intenzitetu da budu od tupog,stalnog bola do naglog,oštrog osećaja koji ostavlja osobu nesposobnom.Po mehanizmu može početi naglo kao posledica nesreće ili podizanja težine iz nepravilnog položaja.Ili se može razviti tokom vremena usled promena strukture kičme u odnosu na starost.Kao i osobe čije radno mesto zahteva dugo sedenje sa nedovoljnim vežbanjem i vikend sportisti sa napornim treninzima.

Po stadijumima bol u leđima može biti akutan koji traje od nekoliko dana do dve nedelje.Obično su mehaničke prirode i pogađaju najčešće disk(intervertebralni prsten)ili fasetni zglob.

Subakutni bol koji traje od dve nedelje do tri meseca.

Hronični bol u leđima koji traje duže od tri meseca do šest meseci s tim da se tegobe mogu osećati i do godinu dana. Uprkos serijama fizikalnih terapija i strogo nadgledanih kineziterapijskih programa u ambulanti ili bazenu.

ŠTA UZROKUJE BOL U DONJEM DELU LEĐA?

Strukture koje čine lumbalni segment kičme čine pet lumbalnih pršljenova(L1-L5),intervertebralni diskovi (prstenovi između pršljenova)koji čine amortizere u gotovo svim životnim aktivnostima,mišići(duboki leđni mišići koji se nalaze uz sam kičmeni stub),tetive(vezivne strukture između mišića i kosti).
Najčešći bolovi u lumbalnom delu kičmenog stuba nastaju kao posledica takozvanog uganuća tj zaključavanja fasetnog zgloba i ona se javlja kao najčešća traumatska povreda leđa.

Najčešće je to podizanje prekomerne težine iz savijenog položaja u kombinaciji sa uvrtanjem tj rotacijom.Kao rezultat se javlja jak bol koji blokira pacijenta u savijenoj poziciji.

Zatim kao posledica diskogenog problema u kombinaciji sa kidanjem ligamenata opet u vezi prekomerne sile u poziciji koju telo ne može da izdrži.
Problem sa diskom može biti sledeće prirode:
1)PROTRUSIJA DISKA-kada je prstenasta tvorevina očuvana
2)EXTRUZIJA –PROLAPS kada je prstenasta tvorevina delimično napukla,ali su ligamentne veze očuvane
3)HERNIA-kada dolazi do pucanja ligamentnih veza i dolazi do iscurenja želatinaste mase (nukleus)

• Radikulopatija je stanje uzrokovano kompresijom tj pritiskom na nervni koren koja kao posledicu daje jak bol,ukočenost,najčešće je telo u savijenoj poziciji ili je ,,iskrivljeno”u jednu stranu.Bol zrači duž noge i javlja se kao posledica najčešće nakon hernijacije diska.
• Išijas je oblik kompresije n.ishiadicusa, nerva koji je najčešće pogođen iz razloga njegove veličine.On se prostire iz slabinskog dela kičme preko velikog sedalnog mišića,proteže se niz zadnju stranu noge i završava se na stopalu.U situacijama kada je nerv zakačen između diska i zgobnog prljena simtomi su jak bol,ukočenost i slabost mišića koja se javlja usled prekida nervnog signala.
• Spondilolisteza je stanje kod kojeg dolazi do klizanja jednog tj donjeg pršljena preko gornjeg pršljena zahvaćenog segmenta.
• Traumatske povrede ,kao što su igranje raznih sportova,automobilske nesreće,pad,nošenje prekomerne težine,vežbe koje nisu sprovedene pod nadzorom stručnog lica.
• Sindrom caude eqine koja se javlja kao posledica curenja diska u spinalni kanal i vrši pritisak na snop lumbalnog i sakralnog nervnog korena.Osoba gubi osećaj senzibiliteta u nogama opisuje kao hod po vati tj oblacima,gubitak kontrole bešike i debelog creva,gubitak seksualnih funkcija i kao krajnju posledicu trajno neurološko oštećenje.
• Upalne bolesti zgobova kao što su artritis,spondilitisi takođe izazivaju bolna stanja donjeg dela leđa.
• Osteoporoza je metaboličko oboljenje koja je obeležena progresivnim smanjenjem gustine i snage kostiju,što dovodi do bolnih preloma pršljenova.
• Fibromijalgije spadaju u hronična bolna stanja koje karakterišu lokalizovana upalna i jako bolna mesta.

FAKTORI RIZIKA U RAZVIJANJU BOLA U DONJEM DELU LEĐA

1)Fiziološka starost je vreme koje karakteriše vreme da se kako čovek stari javlja se sve više tegoba.Starosna dob posle 50 godina postaje sve češća u uzlaznoj putanji.Razgradnja kostiju postaje sve intenzivnija sa tim i integritet intervertebralnih diskova.

2)Fizička aktivnost igra posebnu ulogu kako kod onih ljudi koji ne vežbaju uopšte gde dolazi do slabosti leđnih mišića,sedalnih mišića i trbušne regije.Tako i do vikend vežbača koji iz potpune inaktivnosti kojoj su svakodnevno izloženi profesionalnim angažmanom na poslu do prekomernog često i ne kontolisanog vežbanja koje ih uvedu u povredu i bolno stanje.

3)Trudnoća je fiziološki proces u toku kojeg dolazi do menjanja kako telesne težine tako i skeletne nepravilnosti u smislu naglašavanja lumbalne lordoze.

4)Genetika igra značajnu ulogu pogotovo kod oboljenja osteoartitisa

5)Faktori rizika na poslu.Poslovi koji zahtevaju poziciju polusavijenih leđa,kao i dugo sedenje sa neadekvatnom podrškom za leđa.

DIJAGNOSTIKOVANJE BOLA U LEĐIMA

Nakon opsežnog uzimanja kompletne medicinske i lične anamneze dobijaju se informacije u kom stadijumu se nalazi bol,istorijat u smislu koliko dugo i kada se javljao,kako taj bol utiče na životne i profesionalne aktivnosti kao i na hobi.Tada pristupamo dijagnostičkim procedurama kojima želimo da dokažemo o kojoj narušenoj strukturi je reč.Koristimo rendegen kojim dobijamo informacije o strukturi kosti.

Magnetna rezonanca kojom sa lakoćom možemo otkloniti da li je došlo do hernijacije diska i evenualne konsultacije sa neurohirurgom.

Kompijuterizovana tomografija(CT) kojom dobijamo informacije o nekim strukturama kičmenog stuba(tetive,ligamenti,mišići).
Elektromioneurografija(EMG) kojom se meri nervna sprovodljivost.

LEČENJE BOLA U LEĐIMA:

1)Analgetska terapija-koja za cilj ima ublažavanje bola

2)Fizikalna terapija:terapija fiziklanim agensima:
Magnetoterapija,Galvanska struja,Krio terapija,Tecar terapija,Interferentna stuja,TENS,Ultrazvuk,Laser

3)Spinalne manipulacije tehnika kojom se ,,otljučava,, zaključani zglob ili neke druge manuelne tehnike koje za cilj omogućavaju biomehaniku zglobova

4)Medicinska akupunktura

5)tehnika miofascijal release-tehnika razvijanja,oslobađanja vezivne opne(fascije)

6)Kineziterapija kao najvažniji deo rehabilitacije pacijenata vežbi za jaka leđa.Vežbe u bazenu koje će omogućiti da se oslobode svi mehanizmi koji su dovodili do pogoršavanja bola i učenja kako novi mehanizmi mogu ponovo da se koriste.